کودکانِ کار، طُعمه اقتصادِ سیاه
تاریخ انتشار: ۱۱ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۳۳۳۹۶
نگاهشان معصوم اما خسته است، ایستادن بر سر هر چهارراه پشت چراغ قرمزِ زندگی تکلیف هر روزشان است. یکی گُل می فروشد ودیگری فال و در این میان رهگذرانی که تنها با اندکی ترحم از کنارشان عبور می کنند.
این قابِ پرتکرار، همان "کودکان خیابانی" یا "کودکان کار"است، پدیده ای که در سال های اخیر نه تنها کمرنگ نشده بلکه فُزونی نیز یافته و نیازمند ریشه یابی و حل مساله است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
این موضوع بهانه ای شد تا در گفت و گو با «امان الله باطنی» جامعه شناس و پژوهشگر فرهنگی در اصفهان، سایه روشن این آسیب اجتماعی را به گفت و گو بنشینیم.
ایرنا:عنوان "کودکان خیابانی" برای چه گروهی بهکارمی رود و تعاریف جامعه شناسی در این رابطه چه می گوید؟
در تعاریف جامعه شناسی "کودکان خیابانی" بخشی از گروه بزرگ تر "کودکان در وضعیت دشوار" یا "کودکان آسیب پذیر شهری" هستند که ساعات طولانی از شبانه روز و گاهی تمام آن را به صورت موقت (ناپایدار) و یا دائمی (مستمر) و برای مدتی نامعلوم خارج از نهادهای اجتماعی حمایتیِ معمول مانند خانواده و مدرسه به قصد و انگیزه کار و یا دوری از خانواده، در خیابان به سر می برند.
ایرنا: آیا هر کودک با این تعریف را می توان جزو کودکان خیابانی محسوب کرد؟
اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم این کودکان به سه گروه تقسیم می شوند. نخست شامل کودکانی است که درخیابان زندگی می کنند و بدون حمایت خانواده یا بستگان خود؛ سعی دارند از خودشان مراقبت کنند.این کودکان حدود پنج درصد کودکان خیابانی را تشکیل می دهند.گروه دوم شامل کودکانِ شاغل در خیابان هستند که برای کسب درآمد برای خانواده در خیابان کار می کنند و کودکان گروه سوم که گروه کوچکتر از کودکان خیابانی را تشکیل می دهند، اما مشکلات پیچیده تری دارند. برای این کودکان خیابان به منزله خانه است وآن ها در خیابان بدون سرپناه و غذا هستند و دیگر افراد خیابانی برای آنان حکم خانواده را دارند. این کودکان یا سرپرستی ندارند و یا در صورت داشتن خانواده ، به دلیل مسائل مختلف، زندگی در خیابان برایشان امن تر از زندگی در خانه است.
ایرنا: آمارها در این رابطه چه می گویند؟
بنا براعلام یونیسف در سال ۲۰۲۲، بطور تقریبی ۱۶۰ میلیون نفردر جهان، کودکِ کار بودند؛ یعنی از هر ۱۰ نفر یک نفر کودک کار بود. آنطور که یونیسف گزارش داده نیمی از این کودکان وارد کارهای خطرناکی شده اند که به طور مستقیم سلامت و رشد اخلاقی آنها را به خطر میاندازد. بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار که با عنوان" بررسی وضعیت کودکان" در سال ۹۹ منتشر شده است، ۱۱۴ کشور مورد مطالعه یونیسف قرار گرفتهاند که طبق آن، ایران با نرخ ۷.۸۵ درصد، در رتبه ۴۴ قرار دارد.نکته مهم اینکه بخش قابل توجه یعنی در حدود ۸۵ درصد از این کودکان در ایران، از اتباع خارجی، بدون هویت و فاقد شناسنامه هستند، از طرفی به دلیل نبودنظام رصد و پایش اجتماعی متمرکز، آمار کودکان کار در ایران از ۱۴ هزار تا هفت میلیون نفر در نوسان است.
ایرنا: وضعیت این آمارها در استان اصفهان چگونه است؟
در اصفهان با آنکه به گفته مسوولان، ۸۰۰ کودک کار شناسایی شده است اما به نظر می رسد تعداد آنها به مراتب بیش از این باشد.طبیعی است با آمار بیش از ۵۰۰ هزار حاشیه نشین در اصفهان و البته بُعد خانوار بالا در خانواده های حاشیه نشین آمار کودکان کار بیش از این رقم خواهد بود.
ایرنا: کودکان کار در اصفهان در کدام یک ازگروه هایی که به آن اشاره کردید قرار می گیرند؟
به نظر می رسد بیشترین کودکان کار در اصفهان از گروه دوم باشند، یعنی کودکانی که برای کسب درآمد برای خانواده، شاغل در خیابان هستند. باید گفت با تحلیل وضعیت سبد هزینه خانوار و نیز افزایش شاخص فقرنسبی ، فقر خشن و فقر مطلق، فُزونی این گروه از کودکان کار در استان طبیعی است.
ایرنا: بنابراین آیا می توان گفت بُعد اقتصادی بیشترین تاثیر را بر افزایش آمار کودکان کار داشته است؟
درحقیقت ما با یک نهاد شغلی به نام " کار کودک " و شاغلان زیرزمینی به نام " کودکان کار" مواجه ایم، یک نهاد شغلی سرشار از سود که طرفداران زیادی هم دارد.چند روز پیش بود که مدیرعامل سازمان رفاه، خدمات و مشارکتهای اجتماعی شهرداری تهران اذعان داشت کودکانی که به عنوان کودکان کار و خیابانی از سوی سرشبکهها و باندها و برخی از خانوادهها استثمار میشوند، ماهانه درآمد ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ میلیون تومانی دارند. وقتی که کارِ کودک تبدیل به یک نهاد شغلی شد و پیرامون آن اقتصادِ سیاه شکل گرفت، کودکان بسیاری را وارد چرخه خود می کند که آسیب نیز خواهند دید.
ایرنا: این آسیب را بیشتر توضیح می دهید؟
پُرواضح است که هرچه کارکودک اقتصادی تر شود و درآمد بیشتری داشته باشد احتمال اینکه کودکان بیشتری به این ورطه کشیده شوند و بافت اجتماعی کودکان کار تغییر کند، بیشتر است.
ایرنا: ابعاد مختلف چرایی پدیده کودکان کار را چگونه ریشه یابی می کنید؟
این پدیده بهدنبال عوامل مختلفی نمود می یابد.عوامل اجتماعی- اقتصادی شامل توزیع ناعادلانه منابع،ثروت وفرصتها در جامعه، تورم و گرانی، افزایش جمعیت، سیاست گذاری های نامناسب ، نظام آموزشی سختگیر، جنگ های داخلی، بی توجهی افراد به کودکان خیابان ، فقدان برنامه های مناسب و کارآمد رفاهی و بیکاری است. از طرفی این مساله برخی دلایل خانوادگی مانند خلاص شدن از کشمکش وتعارضات، جمعیت زیاد، اعتیاد والدین، کم سوادی یا بیسوادی و نداشتن مهارت های مورد نیاز در والدین، فوت یا عدم مسوولیت پذیری پدر یا مادریا هر دو، طلاق والدین و ازدواج مجدد آنان، اجبار کودک به کسب درآمد ، بیماری و از کارافتادگی والدین، زندانی بودن والدین ،طلاق عاطفی ،کودک آزاری و غفلت و بی توجهی به کودک را در بر می گیرد. همچنین برخی مشکلات فردی کودکان کار مانندهویت یابی، بی تجربگی و شخصیت ناپخته ( شخصیت ضد اجتماعی)، معلولیت، اختلالات خُلقی، استرس و فشارهای روانی موجب فرار کودک از خانه و خیابانی شدن او میشود. فقر و بازماندن از تحصیل، برچسب خوردن و خشونت محیطی از مشکلات اجتماعی کودکان کار است. در این میان سوء مصرف مواد مخدر، استرس و فشارهای روانی مانند پرخاشگری، اختلالات خلقی،اختلالات یادگیری و افسردگی نیز در افزایش تعداد کودکان کار موثر است. کاهش امید به زندگی، تغذیه و رژیم غذایی نامناسب، مشکلات بهداشتی، مشکلات جنسی و باروری و جراحات کودکان کار نیز ازدیگر مسائل مهم در این زمینه است.
ایرنا: رویکردهای کلی در مدیریت این مساله تا چه اندازه کارساز بوده است؟
به طور کلی در موضوع کودکان کار دو دیدگاه وجود دارد. یک دیدگاه این است که می گوید باید زمینه های کار کودکان را مسدود کرد که این البته خود یک بسته حمایتی و اجتماعی است؛ به این معنا که اگر می خواهیم زمینه کار کردن این کودکان را مسدود کنیم و به اصطلاح مبارزه با کار کودک کنیم باید به حاشیه نشینی هم بپردازیم و زمینه های کاهش آن را فراهم کنیم. با توجه به آمار ۱۲ تا ۱۹ میلیونی حاشیه نشینی در ایران و اینکه ۳۳ درصد جمعیت در سکونتگاه های غیر رسمی و حاشیه ها زندگی می کنند، این یک اَبَر چالش است. از طرفی باید به اقتصاد غیر رسمی بپردازیم که این موضوع نیز چالش دیگری است.زیرا شما می خواهید به مبارزه با شیوه اقتصادی بپردازید که ۱۰ میلیون کارگر در آن کار می کنند و کودکان کار نیز بخشی از این اقتصاد هستند.مورد دیگری که مهم است موضوع کودکان بی هویت است که مجلس دهم با تصویب قانون اعطای تابعیت به فرزندان مادران ایرانی این مورد را تسهیل کرد اما در مجلس یازدهم و به تازگی این قانون مُلغی شد.
ایرنا: با توجه به موانعی که اشاره کردید راهکارها برای مقابله با پدیده کودکان کارچیست؟
برای رفع مساله کار کودکان، نیازمند یک بسته اجتماعی باهدف مبارزه با حاشیه نشینی، اقتصاد غیر رسمی و ساماندهی کودکان بی هویت هستیم.این مبارزه باید اصولی باشد زیرا در بیشتر مواقع زمانی که اقتصادِ کودک کار مُختل شد، خانواده های کودکان کار دچار فروپاشی و شرایط اضطرار خواهند شد که به دلیل تحمل فشار فرساینده و با توجه به اینکه پسران بهواسطه طرح جمع آوری کودکان کار از چرخه تولید خارج شده اند، ممکن است دختران خود را بیشتر و زودتر از قبل مجبور به ازدواج کنند. بنابراین باید به شیوه ای برنامه ریزی و اقدام کرد که در کشاکش مبارزه با کار کودکان، ناخواسته زمینه های کودک همسری را فراهم نکنیم. ایجاد کسب و کارهای خانگی، آموزش مهارتهای شغلی، کارآفرینی اجتماعی و آموزش حقوق کودکان در این مرحله پیشنهاد می شود.راهکار دیگر این است که کودکان کار را به رسمیت بشناسیم و به عنوان یک واقعیت اجتماعی با آن مُواجه شویم. در واقع از کودکان کار حمایت کنیم .زیرا بطور کامل قادر به رفع زمینه های حاشیه نشینی، اقتصاد غیر رسمی وکودکان بی هویت نیستیم و درنهایت همیشه تعدادی کودک کار داریم. بنابراین باید بر بستری از واقعیت اقدام کنیم و قدم برداریم . به نظر می رسد دیدگاه و راهکار دوم در رابطه با کودکان کار با توجه به شکل گیری اقتصاد کودکان کار و نهاد شغلی با این مضمون، واقعی تر باشد.
برچسبها اصفهان کودکان کار فقرمنبع: ایرنا
کلیدواژه: اصفهان کودکان کار فقر اصفهان کودکان کار فقر کودکان خیابانی کودکان خیابان کودکان کار حاشیه نشینی کودکان بی نهاد شغلی غیر رسمی کودک کار کار کودک
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۳۳۳۹۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دومینوی آسیب
علاقه به استفاده از لوازمآرایش توسط کودکان بهویژه دختران زیر ۷ سال از جمله نگرانیهای بسیاری از خانوادههاست و مشکل اصلی زمانی پیش میآید که والدین نمیدانند در مقابل این خواسته و کنجکاوی فرزندشان چه پاسخی بدهند و چطور با او و خواستهاش برخورد کنند.
به گزارش ایسنا،روزنامه خراسان در گزارشی با این عنوان به ویدئوهای پربازدید آموزش میکاپ برای دختران زیر ۱۰ سال در شبکههایاجتماعی و آسیبهای آن برای کودکان از دیدگاه یک کارشناسارشد مشاوره توانبخشی پرداخته و نوشته است: امروزه جوامع بشری تغییراتاجتماعی و رشد فرهنگ مصرفی فزایندهای را تجربه میکنند که بخشی از آن به زیباسازی چهره و بدن افراد برمیگردد. در این حوزه آرایش صورت در بین دختران جوان عمومیت و رواج زیادی یافته است بهویژه که سن آرایش پایینتر آمده و گاهی شاهد کودکان کم سنوسالی هستیم که در مجالس و مهمانیها نه تنها چهره خود را آرایش میکنند بلکه آموزش آن را در اختیار کاربران زیادی در فضای مجازی قرار میدهند.
علاقه به استفاده از لوازمآرایش توسط کودکان بهویژه دختران زیر ۷ سال از جمله نگرانیهای بسیاری از خانوادههاست و مشکل اصلی زمانی پیش میآید که والدین نمیدانند در مقابل این خواسته و کنجکاوی فرزندشان چه پاسخی بدهند و چطور با او و خواستهاش برخورد کنند. در ادامه، نکاتی در همین باره مطرح خواهد شد.
اصلیترین علل علاقه دختربچهها به آرایش
ابتدا باید علت علاقه کودک به این امر را جویا شویم. شاید بخش اعظمی از توجه کودکان به لوازم آرایشی ناشی از کنجکاوی آنها برای کشف محیط پیرامونشان باشد. همچنین کودکان در انتهای سالهای ۵ و ۶ سالگی نسبت به تفاوتهای جنسیتی خود با افراد بالغ حساستر شده و کنجکاویهای جنسی آنها در حال شکلگیری است. بنابراین در صورت دیدن منظره آرایش کردن اطرافیان خود به این مسئله حساس شده و کنجکاوی و علاقه بیشتری را نشان میدهند. شایان ذکر است که این توجه مختص کودکانه دختر نبوده بلکه پسران هم نسبت به این امر کنجکاوی و علاقه نشان میدهند اما بسیاری از متخصصان منع کودک را از این امر اشتباه میدانند و معتقدند ممانعت در برابر خواستهها و علائق در دوران کودکی منجر به افزایش فزاینده آن در دوره نوجوانی و بزرگ سالی خواهد شد. تقلید از بزرگ ترها، حس کنجکاوی، تشویق کودک به آرایشکردن از علل مهم علاقه کودک به آراستن چهره خود است.
اهمیت فراوان اولین واکنش والدین
این که اولین بار چگونه با این علاقه کودک برخورد شود بسیار مهم است، بنابراین اولین برخوردهای والدین نباید ایجاد تنش کند و او را نسبت به این امر کنجکاوتر کند. به جای هیجانی کردن فضا و ایجاد تنش و کشمکش، بدون تندرویهای بیمورد باید از لجبازیها و کنجکاویهای کودک بکاهیم و از عوارض آرایشکردن کودک پیشگیری کنیم.
پیامدهای تلخ آرایشکردن کودکان
از مهمترین پیامدهای آرایش کردن کودکان میتوان به این موارد اشاره کرد:
۱- آرایش کودک بهتدریج عزتنفس و اعتمادبهنفس او را کاهش میدهد چراکه پس از مدتی که به آرایشکردن عادت کند، نسبت به چهره واقعی خود احساس خوبی نخواهد داشت و بدون آرایش در محیط بیرون حاضر نخواهد شد.
۲- مواد آرایشی به دلیل وجود مواد شیمیایی ممکن است تاثیراتی در بیش فعالی کودکان بگذارد.
۳- آرایش کردن میتواند منجربه خود بزرگبینی و غرور کاذب کودک شود.
۴-کودک وقتی را که میبایست صرف بازی کند به آرایش کردن میپردازد.
۵- ذهن کودک درگیر مقایسه خود با بزرگ سالان میشود و از گروه هم سال فاصله میگیرد و باعث تنها ماندن وی میشود.
۶- موجب تمایل به تغییرات چهره و عمل زیبایی در بزرگ سالی خواهد شد.
۷-آرایش کردن منجر به داشتن الگویی نامناسب در ذهن کودک خواهد بود.
۸- پوست کودکان لطیف و حساس بوده؛ بنابراین لوازم آرایش ممکن است عوارض جانبی زیادی را برای آنها ایجاد کند.
راهکارهای پیشگیری از ترغیب دختربچهها به آرایش
۱- تا حد امکان در مقابل کودکان آرایش نکنید و تا سن معینی آنها را به آرایشگاههای بزرگسالان نبرید.
۲- لوازم آرایش خود را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
۳- کودک را با خود به مراکز خرید لوازم آرایش نبرید چراکه تماشای رنگهای متنوع در مراکز فروش جذابیت لوازمآرایشی را برای کودک افزایش میدهد.
۴- در حضور کودک در مورد چهرهآرایی و آرایش کردن کمتر صحبت کنید و از تماشای فیلمهایی با تصاویری در این مورد خودداری کنید.
۵- در صورت مشاهده استفاده از لوازم آرایش توسط کودک یا درخواست او برای این کار به هیچ عنوان واکنش شدید از خود نشان ندهید، زیرا این کار ممکن است کنجکاوی و لجبازی یا علاقه او را تشدید کند.
۶- با توجه به سن کودک به او بفهمانیم که آرایش کردن مناسب او نبوده و ممکن است به سلامت او آسیب برساند.
۷- به او بگویید که این کار مختص بزرگسالان است و دنیای زیبای کودکی را برای وی جذابتر کنید.
۸- اگر نتوانستید با ملایمت او را منصرف کنید به او اجازه دهید یک بار آن هم در مقادیر کم این کار را انجام دهد ولی حتماً از وسایلی استفاده کند که بیخطر بوده و از حداقل مواد شیمیایی تشکیل شده باشد.
۹- از چهره آرایش کرده او ابراز خوشحالی و رضایت نکنید و باعث نشوید که به این نتیجه برسد که من زشتم و مادر و پدر وقتی آرایش دارم بیشتر مرا دوست دارند و من زیباتر به نظر میرسم.
انتهای پیام